Fontys is niet alleen een onderwijsinstelling maar ook een organisatie die nadrukkelijk wil bijdragen aan de kwaliteit en concurrentiekracht van de Brainport regio. Veel van de projecten die hieruit voortvloeien blijven echter verborgen voor een breed publiek. Om die reden verzorgt het lectoraat Brainport (rond regionale concurrentiekracht) van Fontys Hogescholen elke 14 dagen een column op e52 die juist ingaat op de projecten waar ook Eindhoven voordeel bij heeft. Vandaag lector Cees-Jan Pen over hoe Brainport definitief afscheid neemt van het Calimeromodel.
De afgelopen jaren heeft de Brainportregio en ook de stad Eindhoven een economische-, technologische- en ook imagosprong gemaakt. Ik hoef in tegenstelling tot bij mijn aanstelling in 2012 bij Fontys niet meer uit te leggen waarom ik ben gaan werken in deze regio. In 2016 volgden de rapporten en studies over de kracht van de regio, economische successen van de regio en landelijke bekendheid van stad en regio elkaar in hoog tempo op.
Dat komt natuurlijk ook door de activiteiten van Eindhoven365, Brainport Development en de (inter)nationale oriëntatie van voormalig burgemeester Rob van Gijzel. De regio is nu zelfs een mainport en wordt in een adem met Schiphol en de haven van Rotterdam genoemd. Hetzelfde geldt voor de toetreding van (de binnenstad van) Eindhoven tot het G4 netwerk van Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht. Na de Kalverstraat is de Demer de drukste winkelstraat van het land en station Eindhoven hoort bij de top 5 drukste stations.
Als noorderling zal ik zeker via onze bijdragen aan e52 altijd benadrukken dat we rustig en nuchter moeten blijven, maar nu even niet. De regio kent namelijk ook landelijk een sterke banengroei, de werkloosheid neemt snel af en de noodzakelijke innovatie van de BV Nederland vindt voor een belangrijk deel plaats in deze regio. Ik blijf herhalen dat de mainport Brainport deze sociaal-economisch klinkende cijfers veel meer voor voetlicht moet brengen en beter moet communiceren dat dit het succes is van alle 21 gemeenten. Gelukkig benadrukte John Jorritsma dit ook tijdens de meest recente regionale bestuurdersbijeenkomst 14 december. Mainport Brainport is niet alleen goed voor de kenniswerkers en de high tech campus, maar ook voor behoud en groei werkgelegenheid en voorzieningen in wijken van Eindhoven en omliggende gemeenten als Nuenen, Gemert en Oirschot. Een slimme regio zorgt goed voor haar basis.
Tegelijkertijd heeft de regio de afgelopen jaren een enorme culturele omslag gemaakt. Toen ik in 2012 begon als lector kwam ik op diverse plekken Calimero tegen. Als er weer eens meer geld ging naar en politieke aandacht was voor de Randstad ontstond er in het Brabantse een spontane ‘zij zijn groot en ik is klein en dat is niet eerlijk’ reactie. Dit gold zeker wanneer bijvoorbeeld Eindhoven niet zo goed scoorde bij de jaarlijkse cijfers van de Atlas Nederlandse gemeenten en andere ranglijsten. De regio voelde zich niet gelijk behandeld, terwijl er wel degelijk lessen, zoals de aanpak huidige woningvoorraad en kwaliteit openbare ruimte, waren te trekken uit mindere scores.
Het succes van Brainport is het succes van de 21 gemeenten
Het aanwijzen van de regio als mainport lijkt Calimero de kop te kosten. We moeten rond bijvoorbeeld de karige cultuursubsidies voor de regio vergeleken met de Randstad wel uitkijken deze oude klagerige traditie niet weer in ere te herstellen. In lijn met het ‘Mainport voorbij’ advies van de Raad voor de Leefomgeving uit 2016 is het vooral zaak letterlijke en figuurlijke verbindingen te leggen met de andere mainports. We nemen afscheid van Calimero (en worden daar blij van), maar hebben nu wel behoefte aan een ‘Bob de Bouwer’ (bruggenbouw)cultuur.
In de op te stellen agenda voor de Mainport Brainport moet definitief de verbinding worden gemaakt met de regio ‘Schiphol’ en ‘haven van Rotterdam’. Dit gaat over hoogwaardige en betrouwbare OV verbindingen, experimenteren met nieuwe vormen van ‘smart mobility en logistics’, elektrisch- en deeltransport en vormen van anders betalen voor mobiliteit (rekeningrijden). Ook gaat het om meer en beter verbinding te leggen tussen de investerings- en bouwagenda’s van de drie mainports net als de samenwerking tussen de ‘economic boards’ van Amsterdam en Rotterdam met Brainport Development.
Gelet op het toenemend belang van quality of life als vestigingsfactor zal extra nadruk gelegd moeten worden op meer en betere afstemming tussen de culturele en leisure programma’s en instellingen in de mainports. Het succes van de regio is het succes van de 21 gemeenten. Onderdeel van de eigen investeringsagenda moet daarom zijn de OV- en digitale verbindingen tussen de 21 gemeenten te verbeteren en ook hier te experimenten met nieuwe vormen van mobiliteit.
Het gaat een mooi en inspirerend 2017 worden.
