Gevraagd wat de theatervoorstelling voor hem betekent, maakt Steven Vos, lector Fontys Sporthogeschool en hoogleraar TU/e, de vergelijking met ‘Vive le Velo’, het Vlaamse tv-programma over de Tour de France. “Als je niets met de Tour hebt, is het toch interessant.” Vanuit mentaal, economisch, sociaal, technologisch en persoonlijk oogpunt brengen organisator Golazo en Fontys Hogescholen, in aanloop naar de marathon Eindhoven, ‘hardlopen’ op de planken. Maandagavond 2 oktober is de door Geert Nieland geregisseerde voorstelling te zien in het Parktheater.
De marathon Eindhoven is voor Fontys een belangrijk evenement, vertelt Vos. Er zijn 350 eerstejaars als vrijwilliger bij betrokken, studenten verzorgen massages en doen er onderzoeken. Ook komt Vos’ lectoraat rond die tweede zondag van oktober met onderzoeksresultaten. “Vanuit het centrale marketing team van Fontys kwam het idee om alles wat er dat weekeinde gebeurt op een andere en leuke manier te benaderen.” Fontys had al ervaring de combinatie van theater en inhoud, zoals de ‘Denk- groter debatten’ en de theatervoorstelling over geluk, en zo ontstond het idee voor ‘De Aanloop’.
“Mentale training begint al met je motivatie, wil je dit echt zelf?”Alja Bosch, docent Fontys Hogeschool HRM en Psychologie
De cabaretier Leon van der Zanden en regisseur Geert Nieland werden benaderd om de voorstelling vorm te geven. Van der Zanden is de gastheer van de avond en Vos fungeert als zijn ‘wetenschappelijke’ sidekick. In een soort van “De Wereld Draait Door”-setting ontvangen zij hun gasten. Nieland zocht hiervoor naar interessante combinaties. Zo zijn Mark van den Heuvel, lector Fontys Economische Hogeschool Tilburg, en kunstenaar en ontwerper Jelle Mastenbroek aan elkaar gekoppeld. In 2012 deed Van den Heuvel onderzoek naar de economische impact voor de Eindhoven: Wat levert zo’n marathon de stad op? Mastenbroek ontwierp ‘de meest innovatieve finish’. Hij zette de persoonlijke motivatie van renners op banners.
“Er zit iets achter waarom je wilt finishen. Voor de top 2-3% is die finishplek de legitimering maar voor al die andere mensen niet. Dan gaat het misschien om verbeteren van PR of een betere positie dan die collega of vriend. Maar daar zitten ook verhalen achter en die zie je op die banieren van Jelle”, vertelt Vos. “Mensen die vroeger slechte ervaringen hadden met sport of een slechte leefstijl. Dit zijn hun succeservaringen.”
Van den Heuvel: “In dit soort evenement zit overheidsgeld dat moet verantwoord worden. De gemeente, provincie en bij hele grote evenementen het ministerie wil weten of het bijdraagt aan het economisch klimaat, of het sociaal interessant is en dat het misschien mensen aan het sporten en bewegen krijgt.” Zijn lectoraat onderzoekt evenementen door heel Nederland. Ook onderzocht hij in 2015 de beleving van de bewoners. “Wat vinden zij er eigenlijk van? De hele stad staat op zijn kop, je kunt de stad niet meer in of uit. We denken dat iedereen het hartstikke leuk vindt zo’n Eindhoven Marathon maar er zijn natuurlijk ook bewoners die dat helemaal niet leuk vinden, die helemaal niets met hardlopen hebben.” Voor de editie van 2017 onderzoekt Van den Heuvel weer de economisch en sociale impact.
Over de psyche van de hardloper gaan Alja Bosch, docent Fontys Hogeschool HRM en Psychologie, en marathonloper Harm Sengers in gesprek. Bosch: “Wat je vaak ziet is dat er heel veel aandacht is voor het fysieke aspect, het trainen, het lopen, de voeding. Maar het is ook heel belangrijk om je mentaal voor te bereiden op zo’n marathon. Dat begint al met je motivatie, wil je dit echt zelf?” Door bijvoorbeeld juiste doelen stellen, het visualiseren van de wedstrijd en zelfspraak, kun je jezelf mentaal trainen, vertelt Bosch. “Doelen moeten realistisch zijn, zodat je gemotiveerd blijft. Het kan helpen om je de wedstrijd te visualiseren en te bedenken wat je gaat doen bij de moeilijke momenten die je denkt tegen te komen. En met zelfspraak spreek je je positief en taakgericht toe gedurende zo’n race.”
Studenten van Bosch coachten in 2012 de marathonloper Harm Sengers. Een bekend gezicht voor de Marathon Eindhoven, liep deze marathon acht keer, altijd met start nummer ‘040’ en verscherpte vorig jaar zijn persoonlijke record naar 2.19.48 en werd daarmee eerste Nederlander en tiende in totaal. Gedurende tien weken lieten de studenten Sengers oefenen met visualisatie. “Als je vooraf weet wat je kan verwachten dan kun je er op het moment beter mee omgaan”, vertelt Sengers. Zijn moeilijke punt ligt tussen de 30 en 38 kilometer. Die marathon van 2012 eindigde voor de marathonloper overigens als een ‘groot fiasco’. “Ik zie nu in dat al die ervaring nodig is om tot een ultieme prestatie te komen.”
Er wordt niet alleen gepraat over hardlopen, tijdens de voorstelling rent fervent hardloper en theatermaker Pieter Jouke op de loopband. Hierbij zijn beelden van het parcours te zien en test hij sensoren die zijn ontwikkeld vanuit Vos’ lectoraat.
“Er ligt geen vaststaand script, we bereiden de voorstelling voor maar we spreken van te voren niet af welke vragen we gaan stellen en we betrekken het publiek erbij door bijvoorbeeld te gooien met een kubusmicrofoon zodat mensen hun vragen kunnen stellen”, vertelt Vos.
Of er volgend jaar weer een voorstelling komt, weet Vos niet. “Wat ik wel weet is dat er steeds andere mogelijkheden komen om je verhaal te vertellen naar een breder publiek. Daar moeten we niet in teruggaan. Je bent als onderzoeker verplicht dat wat je doet, maatschappelijk te kunnen verantwoorden. Dat kun je niet als je in eigen vakpublicaties blijft hangen.”
De voorstelling is te zien op 2 oktober in de Philipszaal van het Parktheater. Kaarten zijn te bestellen via Parktheater.
De Marathon Eindhoven is op 7 en 8 oktober. Dit jaar voor het eerst als een tweedaags evenement.