In het Parktheater in Eindhoven is zaterdag La Cenerentola (Assepoester) van Opera Zuid in première gegaan. Door een geslaagde samenwerking met de Efteling – het Brabantse sprookjespark tekende voor het decor en het kostuumontwerp – heeft de beroemde opera in twee aktes van Gioachino Rossini een eigentijdse bewerking ondergaan. En dat terwijl de makers in tegenstelling tot bij eerdere Opera Zuid-producties nauwelijks zijn afgeweken van het origineel.
Door Maarten van Laarhoven, ZuidOnline | Foto’s Morten de Boer
In de eerste decennia van de negentiende eeuw had men in artistieke kringen niet zoveel op met magie en sprookjes. Het was de tijd dat de Italiaan Gioachino Rossini in twintig jaar tijd zo’n 40 opera’s componeerde – waarvan Il barbiere di Siviglia (De barbier van Sevilla – Figaro!) en La Cenerentola (Assepoester) de bekendste zijn. De almachtige pauselijke censuur in die dagen verzette zich fel tegen alles wat leek op tovenarij op het toneel. Ook scènes die de hoofden van het mannelijk deel van het publiek op hol zouden kunnen brengen, werden veiligheidshalve geschrapt uit de libretto’s.
Het laten zien van een ‘poezelige vrouwelijke voet’ op toneel, zoals inleider Erik Jan Bakker het zaterdagavond voorafgaand aan de première uitdrukte, was in die tijd absoluut not done. Net als overigens het luchtigjes verheerlijken van magie in opera’s.
Het is om die reden dat in La Cenerentola van Opera Zuid in samenwerking met de Efteling een aantal elementen die de meeste mensen kennen uit de nalatenschap van de gebroeders Grimm ontbreken of net wat anders zijn dan je zou verwachten. Zo is de boze stiefmoeder vervangen door een wat onbeholpen stiefvader (de edelman Don Magnifico – een rol gezongen door Marcel van Dieren) en heeft de feeërieke peetmoeder van de arme huissloof Angelina (Assepoester) in de opera van Rossini plaats moeten maken voor Alidoro, de vriend en leermeester van prins Ramiro (Elmar Gilbertsson), die naarstig op zoek is naar een vrouw om mee te trouwen.
Assepoester – de titelrol wordt prachtig vertolkt door mezzosopraan Karin Strobos – wordt uiteindelijk niet herkend aan de hand van het bekende verloren glazen muiltje (volgens kenners een symbool voor het (verliezen) van de maagdelijkheid), maar door de pendant van de armband die zij de prins op de bewuste avond heeft geschonken.
Soliste Karin Strobos (na zes jaar even terug bij Opera Zuid) zet als aanvankelijk wat verlegen en teruggetrokken huisloof een prachtige Assepoester neer, wier hartstocht met de minuut groter lijkt te worden. Ze blijft daardoor de aandacht van het publiek vasthouden, al bieden de ‘gemene’ stiefzusjes Clorinda en Tisbe (Anna Emelianova en Madieke Marjon) mooi tegenwicht.
Als er iets is dat Opera Zuid – ‘een centrum voor talentontwikkeling’ – dit keer niet kan worden verweten (zakelijk directeur Miranda van Kralingen krijgt vaak naar het hoofd geslingerd dat ze aan muzikale kunstwerken uit een ver verleden een te persoonlijke en eigentijdse draai geeft) dan is het wel dat er al te vrijpostig is gesleuteld aan een meesterwerk. La Cenerentola van Opera Zuid – onder regie van Sybrand van der Werf – volgt in tegenstelling tot producties als Manon en Carmen de originele opera buffa, zoals die die op 25 januari 1817 in première ging in Teatro Valle in Rome, op de voet.
Rossini schreef La Cenerentola op 25-jarige leeftijd in slechts drie weken tijd; een jaar na zijn bekendste opera De barbier van Sevilla, waarvan in La Cenerentola overigens een enkel element terugkomt. Het werk is gebaseerd op het sprookje Cendrillon van de achttiende-eeuwse Franse schrijver Charles Perrault, dat deel uitmaakt van diens beroemde bundel ‘Sprookjes van Moeder de Gans’ (de Duitse gebroeders Jacob en Wilhelm Grimm zouden zo’n honderd jaar later hun eigen versie van Assepoester maken).
De bijzondere samenwerking met de Efteling (dat tekende voor het decor en het kostuumontwerp) maakt dat Opera Zuid er een prachtig tijdloos en meeslepend geheel van heeft weten te maken. Waar de droomwereld vol magie en toverkracht in het origineel ver te zoeken zou zijn – weten de ontwerpers van het Brabantse sprookjespark de toeschouwers te betoveren met elementen die de meeste mensen zullen kennen van een bezoekje aan de Efteling. Prachtige, strakke kostuums die in niets lijken op de protserige exemplaren die je in veel uitvoeringen van klassieke opera’s tegenkomt en een enscenering die je bij de lest houdt.
Verwijzingen naar het bekende werk van de Duitse broers Grimm zijn er te over: zo valt er een schaal met linzen om en loopt Alidoro, die de plaats van de goede fee inneemt, voortdurend te toveren met lichtjes – of zijn het snoepjes? Ook voor het ontbrekende muiltje heeft regisseur Sybrand van de Werf een oplossing gevonden: tegen het einde van de opera komt er toch nog een ‘poezelige’ voet in beeld. De huidige paus Franciscus zal het een rotzorg zijn.
In Eindhoven is Assepoester niet meer te zien. Maar wie van sprookjes houdt – én natuurlijk van opera – zou de kans moeten grijpen om het unieke samenspel tussen Opera Zuid en de Efteling te gaan bekijken. La Cenerentola staat donderdag 21 mei in het Theater aan het Vrijthof, zondag 31 mei in de Stadsschouwburg Sittard en zaterdag 13 juni in het Openluchttheater Valkenburg.