In de regio Eindhoven worden wereldwijd de meeste octrooien vastgelegd. e52 spreekt de man die namens het Octrooicentrum Nederland bedrijven in Eindhoven en omgeving adviseert bij hun aanvragen. Hans Helsloot is tevens mentor bij Startupbootcamp HighTechXL. Hij kijkt mee tijdens het selectieproces en begeleidt de startups van het programma in hun strategie rond intellectueel eigendom.
Vandaag deel 1: 4 tips voor wie ook rondloopt met een briljant idee
(Volgende week deel 2: waar komen al die octrooiaanvragen uit Eindhoven eigenlijk vandaan?)
Maar eerst dit: een octrooi is hetzelfde als een patent. Het eerste is het officiële Nederlandse woord, patent komt uit het Engels maar wordt ook in Duitsland gebruikt. De Fransen spreken van brevet. Helsloot werkt voor het Octrooicentrum Nederland, onderdeel van de Rijksdienst van Ondernemend Nederland, dat onder het ministerie van Economische Zaken valt. Hij adviseert bedrijven over hun aanvraag en kan ondernemers helpen met (gratis) onderzoek naar de haalbaarheid. Voor de aanvraag zelf is het gebruikelijk om een octrooigemachtigde in te schakelen. Je kunt je aanvraag ook zelf schrijven. Dit is meestal niet zo’n goed plan.
1. Elke innovatie start op Espacenet
Om gelijk maar met de belangrijkste tip te starten: ieder bedrijf dat bezig is met innovatie zou de databank van Espacenet met enige regelmaat moeten checken. Op deze site vind je publicaties van octrooien die wereldwijd al zijn vastgelegd. Want daar gaat het vaak mis. Bedrijven zijn maanden bezig met hun uitvinding maar vergeten goed onderzoek te doen naar wat al bekend is. Helsloot moet ondernemers daarom vaak vertellen dat hun idee niet bepaald nieuw is en is inmiddels “een expert in slecht-nieuwsgesprekken.” Voor wie handigheid wil krijgen in het zoeken in de databank organiseert Helsloot (gratis) workshops (check www.rvo.nl voor meer informatie).
2. Maak een goede strategie voor je intellectueel eigendom
Denk aan: wanneer ga je je octrooi vastleggen, wat ga je allemaal precies vastleggen en waar ga je het vastleggen (alleen in Nederland of wereldwijd)?
Qua timing zegt Helsloot: leg je patent niet al te vroeg vast. Als je twee weken later je uitvinding nog wat verbeterd hebt, kun je niet nog even een wijziging doorgeven. Bedenk dus goed wanneer je product rijp is voor de aanvraag. Tot die tijd zul je slim moeten omgaan met de informatie die je je gesprekspartners geeft. Je wilt je geheim natuurlijk niet voortijdig prijsgeven. En het mag ook niet. Een uitvinding kan alleen worden gepatenteerd als die nog niet openbaar is. Alvast bloggen over de spannende ontwikkelingen waar je mee bezig bent of presenteren op een vakbeurs is dus een no go. Tot je alles hebt vastgelegd, geldt: je moet geïnteresseerde partners kunnen uitleggen wat je kunt bereiken, niet hoe.
Helsloot adviseert om in je strategie na te denken over de hele mix aan intellectueel eigendom opties. Naast een octrooi is het goed om te kijken naar zaken als auteursrecht, modelrecht (om het nieuwe uiterlijk van een product te beschermen) en merkenrecht. Voor dit laatste geldt: het moet onderscheidend en niet beschrijvend zijn. Een fruitsoort Apple noemen, mag niet. Een computer wel.
Een fruitsoort Apple noemen, mag niet. Een computer wel.
Bedenk ook goed op welke markten je actief wilt zijn (of waar je concurrent zit) en in welke landen het dus handig is om je octrooi te registeren. In Nederland worden sinds eind vorige eeuw alle octrooiaanvragen verleend. Iedereen kan dus zijn idee vastleggen, zelfs als je beweert het wiel te hebben uitgevonden. Niet iedereen doet dit. Een patent vastleggen kost altijd geld en iets wat niet nieuw is, levert verder weinig op. In Nederland betaal je 200 euro aan belastingen voor het indienen van de aanvraag. Ga je naar het Europees Octrooibureau (EOB) dan betaal je 3000 euro aan taks. Het EOB toetst op nieuwheid, inventiviteit en industriële toepasbaarheid. Wordt een octrooi vervolgens verleend door het EOB, dan moet het daarna nog in alle afzonderlijke (gewenste) lidstaten worden gevalideerd. Dit brengt met name voor het vertalen van de teksten nog de nodige kosten met zich mee. Helsloot kijkt daarom uit naar een unitair octrooi dat er hopelijk volgend jaar zal zijn. Ook buiten Europa kun je natuurlijk je octrooi vastleggen.
Hij ontmoet af en toe mensen die zelf alvast hun octrooiaanvraag gaan schrijven en dat indienen bij het Europees Octrooibureau. Niet doen, is zijn advies. Het gevolg is dat de aanvraag vaak wordt afgewezen omdat de nieuwheid niet helder genoeg verwoord is. Het kost wat geld (rond de 5000 euro), maar: stap liever naar een octrooigemachtigde voor het schrijven van de aanvraag.
3. Met een octrooi kun je veel geld verdienen: bedenk hoe je dat gaat doen
Helsloot stimuleert bedrijven na te denken over de commerciële aspecten van een octrooi: er valt goed geld mee te verdienen. Je kunt bijvoorbeeld licenties van je octrooi verlenen. Daarmee geef je partijen het alleenrecht je octrooi te exploiteren op een bepaalde markt. Handig om bijvoorbeeld te doen in landen waar je zelf niet actief kunt zijn. En je kunt je octrooi natuurlijk ook gewoon verkopen.
“Wat bij startups ook speelt”, vertelt Helsloot, “is de exitstrategie”. Deze jonge bedrijfjes zetten vaak in op een overname door een grotere partij na enkele jaren. Het maakt je als startup aantrekkelijk als je je intellectueel eigendom goed hebt geregeld. Met het vastleggen van een patent ben je ook vindbaar in de internationale databanken. Grote bedrijven houden deze in de gaten en weten zo vaak welke bedrijfjes met welke ontwikkelingen bezig zijn.
4. Maak een keuze: niet vastleggen kan ook
Realiseer je dat een octrooi vastleggen niet gratis is. Ga je die kosten terugverdienen met het registreren van je patent? Daarnaast ben je zelf verantwoordelijk voor het handhaven van je octrooi. Heb je de tijd en de middelen om in de gaten te houden dat niemand zonder toestemming gebruik maak van je octrooi? Bedenk tot slot dat alles wat je patenteert openbaar is. Je concurrenten zien dus precies wat je aan het doen bent. Na maximaal 20 jaar zal het octrooi vervallen (in geval van medicijnen 25 jaar). Wel is het zo dat een octrooi pas 18 maanden na aanvraag openbaar wordt gemaakt. Dit geeft je wat ruimte om je uitvinding door te ontwikkelen (voordat je concurrent dat doet). Dus ook al ligt je octrooi vast: “Je moet wel aan de gang blijven.”
Eerder verscheen in de serie over Startupbootcamp HighTechXL:
Startupbootcamp # de (mede)oprichter
Startupbootcamp # family, friends and other fools
Startupbootcamp # de expat partner
